مروری بر آراء پیشین و ارائة چند پیشنهاد تازه دربارة وجه تسمیه، پیشینة استقرار و تاریخ بنای شهر کرمانشاه

شواهد متعدد و آثارارزشمندِ برجای مانده نشان از اهمیت شهر کرمانشاه در دوران پیش از اسلام به‌ویژه در دورة ساسانی­دارد، با این­حال­هنوزدرباره بسیاری از موضوعات مرتبط با این شهر از جمله پیشینة استقرار، زمان دقیق ساخت، صورت اصلیِ نام شهر در دوران ساسانی یا پیش از آن و نیز وجه تسمیة این نام ابهامات زیادی وجود دارد. کاوش‌های باستان‌شناسیِ منطقه نیز تاکنون نتوانسته است گره­گشای این معما باشد؛ زیرا در قیاس با وسعت قابل توجه بقایایِ ساسانیِ شهر،کاوش­های ناچیزی­انجام شده و بنابراین تلاش­های صورت گرفته برای کشف احتمالیِ کتیبه­ها و شواهدی از این دست که می­توانست به نحوی روشنگری نماید، بی­نتیجه مانده است. در سده­اخیر براساس نوشته­های مورخان پیشین، نظریاتی آمیخته با حدس و گمان درباره نام کرمانشاه در دوران پیش از اسلام­ارائه شده است. برخی نیز بر اساس متون پرشمارِ برجای مانده از دوران اسلامی، به­ریشه­یابی نام این شهر پرداخته­اند. علیرغم تمامی تلاش­های صورت گرفته از سوی پژوهشگران مختلف که با بررسی بیشتر منابع موجود، اعم از فارسی و عربی و متون کلاسیک غرب همراه بوده است، کاستی­هایی نیز در کار آنها به­چشم می­خورد که از آن جمله کم توجهی یا بی­توجهی به سنت­هایِ شفاهیِ مردمِ بومیِ منطقه، لحاظ ننمودن برخی از متون و منابع تاریخی مهم در تحقیقات خود و غفلتِ آشکار از برخی ویژگی­های تاریخی و جغرافیایی این دیار بوده است. در این مقاله ضمن تجزیه و تحلیل نظرات و آراء پژوهشگران پیشین و تمرکز برمنابع و شواهدی که کم و بیش از نگاه آنها مخفی مانده،تلاش شده است تا درباره برخی از موضوعات و ابهامات­ پیش­گفته پیشنهادها یا نکات تازه­ای مطرح شود.